Verzorgers in de verpleeghuizen, sta op!

Dames en heren psychologen in de ouderenzorg, zei ik in Bussum: de dienstdoende verzorgsters van het verpleeghuis van mijn vrouw hadden afgelopen zondag meer psychologisch inzicht moeten tonen. Mijn echtgenote, zo sprak ik, werd natuurlijk weldegelijk verschoond. En wat mompelde Ellen toen we weer naar huis reden? ‘Dankjewel lieverdje’. Ik liet in de volle zaal even een stilte vallen. Ik vroeg de psychologen in de ouderenzorg die twee woorden op zich te willen laten inwerken. ‘Dankjewel lieverdje’. De verzorgers van afgelopen zondagmiddag voerden hersenloos klakkeloos een dienstorder uit. Hadden geen idee van wat ze aanrichtten en wat zulks met onze psyche deed. Zorgwekkend. Zoals zoveel zorgwekkend is in de verpleeghuizen in Nederland. De benadering van dementerende en somatische medemensen is te VVD geworden. Te ieder voor zich. We lachen net als onze premier voortdurend de problemen weg. Ons beschavingsniveau staat onder druk.

Je zal met de huidige tendensen in de zorg toch niet zo gebekt zijn zoals ik. Ik heb desondanks door afgelopen zondag twee nachten zeer slecht geslapen. Ze bedoelen het niet verkeerd, die verzorgers, maar dat ‘Het kan nog wel even’ is zo beledigend. Mensonterend. Op deze punten ligt in verpleeghuizen een schone taak voor de psychologen weggelegd. Het handhaven van beschaving en kwaliteit in de zorg kan niet alleen van mantelzorgers komen. Niet alleen van de Inspectie, de Patiëntenfederatie en spraakmakende consumentenprogramma’s. Er zal van onderaf in de zorg een minder dociele houding jegens beleidsmakers moeten worden gemanifesteerd. Het gaat om hygiëne en welbevinden (Dankjewel lieverdje) - niet eerst en vooral om de portemonnee. Dan maar beter een grootverdiener minder in de Raad van Bestuur.

Het idee van een vanzelfsprekend recht op een goede gezondheid heb ik laten varen. Daarom ook: niet de zorg verschralen en verkwanselen. Niet de dementerenden uit een misselijkmakende kruideniersmentaliteit van carrièrebeluste zorgmanagers op een maximum aantal incontinentiematten per dag zetten, omdat ze (het betere soort) te duur zijn. Een gotspe. Ze willen het verpleeghuis van mijn vrouw helemaal voor dementie gaan inrichten. Zodat betere zorg geleverd kan worden. Hoe dat zo? Wat wordt er dan ineens beter? De natte broek? Niemand van mijn generatiegenoten verlangt terug naar de tijd waarover Jan Foudraine in ‘Wie is van hout’ zo indringend schreef. Toen spoten we lastposten plat - we diskwalificeerden ze als kinds. Toen verzonnen we de isoleercel. Ik heb er mijn eigen moeder destijds een paar keer uit bevrijd.

Ik ben gesteld op de verzorgers van mijn vrouw. Maar ze zouden minder ja en amen tegen hogerhand moeten zeggen. Ze zijn te volgzaam, te weinig kritisch, te weinig Foudraine, ze houden hun vakliteratuur en de zorgontwikkelingen onvoldoende bij - Raden van Bestuur varen er wel bij. Ik ben van nature niet cynisch, maar de zorg in Nederland maakt me dat. Hoorde ná zondag dat mijn vrouw geregeld verschoond blijft worden (het is ze geraden ook). Maar dat het ‘kostenplaatje’ een goedkopere incontinentiemat ‘voorschrijft’. Waarom dat niet gezegd toen we zondag even voor een verschoning terugwaren? Waarom dat grievende dichtklappen van een vochtige broeierige incontinentiemat? Ik stip de ervaring aan (en blijf dat doen) omdat hier sprake is van een zorgmisstand. De psychologen voor me in de zaal in Bussum knikten. Zij leken het begrepen te hebben en met me eens te zijn. Een afspraak voor een volgende lezing werd gemaakt.

Johan Carbo